Adli tatil, Türkiye’de yargı organlarının büyük bir kısmının belirli bir süre boyunca çalışmaya ara verdiği dönemi ifade eder. Adli tatilde görülen davalar, bu dönemde de kesintisiz olarak devam eden veya belirli şartlar altında incelenebilen davalardır. Özellikle, aciliyet arz eden işler ve kanunlarda açıkça düzenlenen davalar, adli tatil süresince de görülmeye devam eder.
Adli tatil genellikle her yıl 20 Temmuz’da başlar ve 31 Ağustos’ta sona erer. Ancak, bu dönemde de bazı davaların görülmeye devam ettiği unutulmamalıdır. Adli tatilde devam eden işler genellikle kanunlarda özel olarak belirtilmiş veya taraflardan birinin talebi üzerine incelenmesi gereken konuları içerir. Bu yazımızda, adli tatilde görülen davalar, bu davaların kapsamı ve hangi işlerin adli tatilde devam edebileceği üzerinde durulacaktır.
Adli Tatilde Görülen Davalar Hangileridir?
Adli tatilde görülen davalar, genel olarak aciliyet gerektiren veya kanunlarda istisna olarak belirtilen davalardır. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre, adli tatil süresince görülebilecek davalar şu şekilde özetlenebilir:
- İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delil tespiti talepleri, adli tatil süresince de incelenebilir. Bu tür davaların zaman kaybına tahammülü olmadığı için, mahkemeler tarafından ele alınmaya devam eder.
- Nöbetçi mahkemeler tarafından bakılan işler, adli tatil döneminde de görülür. Bu kapsamda, hakimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulur ve aciliyet arz eden davalar değerlendirilir.
- İcra ve iflas hukukuna ilişkin bazı işler, özellikle acil müdahale gerektiren konular söz konusu olduğunda adli tatilde de devam edebilir.
Adli tatilde görülebilecek davaların belirlenmesinde, taraflardan birinin talebi üzerine mahkemelerin işleme devam etmesi durumu da dikkate alınır. Ayrıca, yeni adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler gibi önceden belirlenmiş işlemler de tatil süresince yerine getirilebilir.
Adli Tatilde Görülen İdari Davalar Hangileridir?
Adli tatilde görülen davalar arasında idari davalar da yer alabilir. Ancak, bu tür davaların hangi şartlarda ve hangi kapsamda incelenebileceği 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu ile belirlenmiştir.
Adli tatil süresince görülebilecek idari davalar şunlardır:
- Yürütmenin durdurulmasına ilişkin talepler: Acil niteliği olan bu talepler, adli tatil süresince de karara bağlanabilir.
- İvedi yargılama usulüne tabi davalar: Özellikle kamusal düzenin korunması amacıyla açılan davalar, adli tatil döneminde de inceleme konusu olabilir.
- Zamanaşımı veya hak düşürücü sürelerin işlemeye devam ettiği durumlar: Bu tür davaların görülmesine adli tatil engel teşkil etmez.
- Cevap dilekçesinin verilmesi gereken durumlarda, süreler adli tatilde de işleyebilir. Bu nedenle, özellikle süreye tabi davalarda dikkatli olunması gerekmektedir.
İdari davaların adli tatilde görülüp görülmeyeceği hususu, davanın niteliğine göre değişiklik gösterebilir. Özellikle, taraflardan birinin talebi üzerine acil olarak görülmesi gereken davalar, adli tatil süresince de işleme alınabilir.
Adli Tatilde Görülecek İşler
Adli tatilde görülen davalar arasında yer alan işler, genellikle kanunlar tarafından açıkça belirtilmiştir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre adli tatil süresince görülebilecek işler şunlardır:
- İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz talepleri: Tarafların haklarını koruma amacıyla başvurdukları bu talepler, zaman kaybına tahammül edemeyecek kadar önemli olduğundan adli tatil boyunca da değerlendirilebilir.
- Delil tespiti talepleri: Özellikle, delillerin kaybolma veya bozulma ihtimaline karşı adli tatil süresince incelenip karara bağlanabilir.
- Nöbetçi mahkemelerin baktığı işler: Her yıl düzenlenen adli tatil boyunca, hakimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulur ve bu mahkemeler acil nitelik taşıyan davaları görmeye devam eder.
- İcra ve iflas işlerine dair bazı işlemler: Özellikle, kesinleşmiş icra takipleri ile ilgili işlemler ve acil müdahale gerektiren durumlar adli tatil süresince ele alınabilir.
- Yeni adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler: Mahkemeler tarafından önceden belirlenmiş ve kararlaştırılmış keşif işlemleri, adli tatil süresince gerçekleştirilebilir.
Bu tür işler, mahkemelerin sürekli faaliyetine ihtiyaç duyulan durumlar olduğundan adli tatil süresince de kesintisiz olarak devam eder. Ayrıca, taraflardan birinin talebi üzerine görülebilecek işler de bu kapsamda değerlendirilmektedir.
Adli Tatile Tabi Olmayan İşler
Adli tatil süresince bazı işler, doğrudan adli tatilin kapsamı dışında tutulur ve bu nedenle kesintisiz olarak devam eder. Adli tatilde görülen davalar arasında bu tür işlerin yer alması, hukuki süreçlerin aksamasını önlemek amacıyla düzenlenmiştir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre, adli tatile tabi olmayan işler şunlardır:
- Ceza davaları: Adli tatil, ceza davalarının görülmesini durdurmaz. Özellikle tutukluluk halleri ve acil karar gerektiren ceza yargılamaları devam eder.
- Nafaka davaları: Özellikle çocukların korunması ve aile düzeninin sağlanması açısından önem taşıyan nafaka davaları, adli tatil süresince de görülebilir.
- Nüfus kayıtlarına ilişkin davalar: Kimlik, doğum, ölüm gibi kişisel haklarla doğrudan ilgili olan bu davalar da adli tatile tabi değildir.
- İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delil tespiti talepleri: Bu tür işlemler, aciliyetleri nedeniyle adli tatilde de karara bağlanabilir.
- İcra takipleri: Özellikle kesinleşmiş takipler ve haciz işlemleri adli tatil boyunca kesintisiz olarak devam eder.
Adli tatil dışında bırakılan bu tür işler, genellikle aciliyet taşıyan veya kamu düzenini ilgilendiren konulardır. Bu nedenle, mahkemeler tarafından adli tatil süresince de görülmeye devam edilir.
Sulh Hukuk Mahkemesi Adli Tatile Tabi mi?
Sulh hukuk mahkemeleri, genellikle basit yargılama usulüne tabi olan davalara bakan ilk derece mahkemeleridir. Peki, bu mahkemeler adli tatilde görülen davalar kapsamında yer alır mı?
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na göre, sulh hukuk mahkemelerinin baktığı bazı davalar adli tatil süresince de görülebilir. Ancak, genel kural olarak sulh hukuk mahkemeleri de adli tatile tabidir. Bu durumda mahkemelerin faaliyetleri, her yıl 20 Temmuz – 31 Ağustos tarihleri arasında büyük ölçüde durdurulur.
Bununla birlikte, adli tatilde devam eden işler arasında yer alan bazı konular sulh hukuk mahkemelerinin görev alanına girer. Özellikle:
- İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz talepleri,
- Delil tespiti talepleri,
- Taraflardan birinin talebi üzerine görülmesi gereken acil işler,
- Nöbetçi mahkemeler tarafından incelenmesi gereken davalar,
gibi işler adli tatil süresince de sulh hukuk mahkemeleri tarafından incelenebilir. Özellikle, hakimin katıldığı bir nöbetçi mahkeme kurulur ve bu mahkemeler belirlenen acil işleri yerine getirmeye devam eder.
Özetle, sulh hukuk mahkemeleri adli tatile tabi olsa da bazı işler istisna olarak kabul edilip adli tatil boyunca görülebilmektedir.
